Giấc mơ “Made by China” và bài học cho chúng ta

Chúng ta có thể không thích Trung Quốc, nhưng chẳng có lí do gì để từ chối việc nhìn nhận họ một cách thẳng thắn. Bở qua các định kiến và xung đột lịch sử, chúng ta nên học hỏi Trung Quốc để làm hai việc: học cách vươn lên và tìm ra những cơ hội kiếm tiền.

1. Hàng Trung Quốc – Từ “Made in China” tới “Made by China”

Hàng hóa Trung Quốc tràn ngập khắp thế giới, không chỉ có tại Việt Nam mà còn ở Mỹ, châu Âu, châu Phi v.v.

Hình ảnh mà người ta nhớ về hàng Trung Quốc thường gắn với: hàng giá rẻ, hàng nhái, hàng kém chất lượng. Nhưng trong 5-10 năm gần đây, Trung Quốc đang chuyển dần từ “Made in China” sang “Made by China”, với mong muốn xây dựng hình ảnh một cường quốc sáng tạo chứ không phải chỉ sao chép.

2. “Học hỏi” hay “ăn cắp”?

Trung Quốc từng bị lên án vì những hoạt động sao chép, làm giả và nhái sản phẩm trắng trợn. Tuy nhiên, hãy nhìn một cách khách quan: đề “học hỏi” là một giai đoạn bắt buộc đối với những quốc gia đi sau.

Nhật Bản, Hàn Quốc đã trải qua những giai đoạn “sao chép” để hình thành nền công nghiệp riêng. Hàn Quốc đã từng làm điện thoại như Nokia, TV như Sony và sau đó vượt lên với Samsung, LG.

3. Chiến lược hai giai đoạn của Trung Quốc

• Giai đoạn 1: Phục bản trên quy mô lớn. Trung Quốc từng cho phép ngầm rất nhiều doanh nghiệp nhỏ lẻ sản xuất hàng nhái, giá rẻ. Sự tự do này là điều kiện để tăng trưởng nhanh, chếm thị phần cành dưới.
• Giai đoạn 2: Siết chặt hàng nhái, hướng tới chất lượng. Từ 2020, Trung Quốc chống buôn lậu, đóng cửa nhiều xưởng nhỏ. Họ mơ ước cài nhãn “Made by China” sẽ trở thành bảo chứng cho sự tin cậy thay vì nhốc nhờ tới hàng rẻ tiên.

4. Khi Trung Quốc lên tay nghề

Từ Xiaomi, Huawei đến Anker, Xingfa… hậu hết đều đang dần chứng minh chất lượng và tính sáng tạo. Hãy xem qua hai trường hợp thực tế:

• Khóa cửa thông minh: Trung Quốc làm được tất cả các chức năng như Hàn, và thêm nhiều tiện ích khác. Mói vấn đề chỉ là mức độ hoàn thiện.
• Quạt trần: TQ đã bết làm quạt DC động cơ siêu êm, thiết kế đẹp, giá hợp lý, thắng Panasonic về option, chỉ thua ở độ bền/tinh tế nhưng sẽ nhanh chóng đuổi kịp.

5. Cách lên vòng đời sản phẩm của Trung Quốc

• Giai đoạn 1: Sao chép, bê nguyên xi
• Giai đoạn 2: Chính hãng hóa, làm ra sản phẩm khá
• Giai đoạn 3: Đua về tinh tế, chất lượng cao

Trung Quốc hiện đang trong giai đoạn 2-3, tức là đã qua mọt cái vỏ rẻ tiền, bây giờ đang tiến tới hoàn thiện lâu dài. Mục tiên học đặt rất cao với nhiều ngành nghề, từ AI đến điện ố, từ điện thoại tới điện gia dụng.

6. Vẫn còn kém ở một số lĩnh vực

TQ vẫn chưa thể tự làm ra chip cốt lõi hay các công nghệ nguồn tử vô song như Mỹ, Đức. Huawei đã từng vượt Samsung trong doanh số smartphone, nhưng vẫn bị dèm bở bởi các lệnh cấm của Mỹ vì chưa tự chủ được chip công nghệ cao.

7. Việt Nam đang ở đâu?

So với Trung Quốc, chúng ta còn cách rất xa về tư duy, sự sáng tạo, tinh thần học hỏi và quy mô. Kể cả về động phim ngắn, TikTok, Youtube hay truyền tranh cũng đang cho thấy độ sáng tạo và mức độ đầu tư chênh lệch rõ rệt.

8. Tìm kiếm cơ hội ở Trung Quốc

TQ là một thị trường lớn với 1.4 tỷ dân, đủ loại sản phẩm, đủ phân khúc. Bạn có thể nhập hàng, làm đại lý, học tập, sáng tạo theo hơn là ngồi ghét bỏ.

Hết dịch, hãy sang Trung Quốc một chuyến, biết đâu bạn sẽ tìm ra ý tưởng mới mà Việt Nam chưa có và cần có. Sao chép lại Trung Quốc chính là ý tưởng rất tuyệt vời bạn cần học hỏi.

Kết

Tôi không biết khi nào giấc mơ “Made by China” sẽ trở thành hiện thực, nhưng tôi nể họ về tầm nhìn và khát vọng. Khi Trung Quốc lên tay nghề, thế giới sẽ phải thay đổi, và người tiêu dùng cuối cùng vẫn là người hưởng lợi lớn nhất.

Hoài Phong