Các cụ ta nói “Buôn tàu bán bè không bằng ăn dè hà tiện”, xin được ra ra vài góc nhìn về tiết kiệm, “hà tiện” và tích lũy cho các mục tiêu của cuộc đời mà phổ biến nhất là nhà ở, xe ô tô v.v.
Tích lũy ở đây tôi nói đến là con đường để dành dụm một khoản tiền cho các công việc như làm ăn, xây nhà, v.v. Xin phân biệt nó với dự phòng tài chính (Đọc mục phát triển bản thân -> Dự phòng tài chính). Vì thời gian cuộc đời của bạn là có hạn, nên bạn phải dùng một cái giá thời gian cho mỗi công việc.
Tức mỗi việc trong cuộc đời bạn cần số tiền A, số tiền đó được tích lũy trong khoảng thời gian B mới đủ. Khoảng thời gian B này chỉ nên là con số hợp lý, bởi nếu không trong vài chục năm sống trên đời, bạn đã “chi tiêu” thời gian không đúng.
Tại sao tôi dùng thời gian để đo đạc, bởi mỗi người có lương, thu nhập khác nhau. Nhưng tất cả chúng ta có chung thời gian. Dùng thời gian để đo “giá cả” mang tới chiếc áo có kích thước phù hợp cho tất cả.
- Tôi lương 6 triệu một tháng, tôi dùng 1.5 tháng lương là 9 triệu mua một cái điện thoại được coi là hợp.
- Bạn lương 15 triệu 1 tháng, bạn có thể mua chiếc điện thoại 22 triệu, cũng là 1.5 tháng cuộc đời để đổi lấy 1 chiếc điện thoại.
Nếu tôi dùng mức giá làm tiêu chuẩn, tôi sẽ phải tích lũy tới 4 tháng cho một chiếc điện thoại. Và đó là chiếc áo quá rộng với tôi, một sự trả giá bằng thời gian bất hợp lý.
Bây giờ hãy tính ra được số tiền bạn có thể tích ra mỗi tháng M, Giá của những gì định mua P, và thời gian cần thiết sẽ là T = P/M
Chỉ nên chi thời gian theo quy tắc sau:
- Không quá 2 tháng tích lũy để mua điện thoại
- Không quá 1 tháng để mua các vật dụng như quần áo, giày dép, túi xách.
- Không quá 36 tháng để mua xe ô tô
- Không quá 18 năm để mua nhà
- Không quá 3 năm cho một hạng mục đầu tư mạo hiểm
- Không quá 12 năm cho hạng mục đầu tư sản xuất & kinh doanh.
- Không quá 1.5 năm để mua một cơ hội thay đổi, mua một khóa học hay gì đó.
Bạn thử tính xem, chúng ta có rất nhiều hạng mục cần chi tiêu. Cứ mỗi hạng mục lại lấy của chúng ta vài tháng, thậm chí là cả năm tích lũy. Chỉ cần vi phạm quy tắc kia, chúng ta sẽ trở thành nô lệ ngược của chúng. Đó là trở về với dành 26 năm đi làm chỉ để mua một chỗ ở, lúc ổn rồi thì cũng đã già. Đó là làm quần quật 6 tháng cho một chiếc điện thoại, có đáng không? Cuộc đời này ngắn ngủi, phải dùng thời gian thật tiết kiệm chứ.
Một căn nhà có giá 4 tỷ, một tháng sau chi phí bạn tích lũy được 15 triệu. Giả sử chỉ bằng tích lũy, bạn cần khoảng 22 năm để sở hữu nó. Nghĩ thật kỹ xem, bạn ổn định ở những năm 27 tuổi, 22 năm sau bạn đã sấp xỉ 50. Nên nhớ còn rất nhiều khoản chi nhỏ khác sẽ lấy của bạn 1 – 5 tháng. Và coi như bước sang tuổi 60, bạn mới hoàn thành hẳn căn nhà, thì cũng chẳng còn bao lâu nữa bạn phải chuyển sang căn nhà mới, ở dưới lòng đất đầy lạnh lẽo. Có đáng không?
Hãy tuân thủ tuyệt đối quy tắc thời gian phía trên. Nếu bạn muốn mua căn nhà 4 tỷ, bạn cần tăng thu nhập và tích lũy được 22 triệu mỗi tháng. Khi đó bạn chỉ mất 15 năm cuộc đời cho việc mua chỗ ngủ. Nếu bạn thích chiếc xe 5 tỷ, không sao hết. Tích lũy của bạn ít nhất 140 triệu/tháng là phù hợp. Và tất nhiên nếu thời gian ngắn hơn thì càng tốt. Hay bạn muốn dành tới 15 năm cho việc mua một phương tiện đi lại? Thời gian rẻ rúng thế sao? Còn rất nhiều thứ phải mua, phải tận hưởng, phải trải nghiệm.
Hay trong đầu tư mạo hiểm, chẳng có con số 100 hay 200 triệu hay 50 triệu cụ thể. Chỉ có số năm đi làm là chính xác nhất, để khi thất bại mất ít ít thời gian thôi.
Bạn được quyền ước muốn nhà to, xe đẹp, du lịch ăn chơi và điện thoại xịn gì đó. Nhưng hãy tăng thu nhập để đạt được nó, đừng tích lũy quá lâu. Đó là hướng đi sai lầm đó. Trong trường hợp bạn không thể tăng thu nhập thì sao? Hãy về với chiếc áo hợp với mình, vẫn ổn lắm.
Tôi có thêm một chia sẻ về những chuyện này cho bạn. Sự khổ tâm, bực bội, mệt mỏi của đời người xảy ra khi nằm giữa 2 cấp bậc. Một người ở căn nhà 4 tỷ thì hơi thấp so với tích lũy 1 tháng, nhưng căn nhà đủ tốt có giá 7 tỷ lại hơi cao. Khi ở hoàn cảnh này sẽ luôn bị thôi thúc về mục tiêu cao hơn. (Nhà, xe hay nhiều thứ khác điều tương tự). Rõ ràng căn nhà kia vẫn rất ổn, nhưng chính vì thu nhập tăng thêm nhưng chưa tới bậc tiếp theo khiến cuộc sống mệt mỏi. Nếu chỉ vừa đúng với mức 4 tỷ, lại chẳng mong ước gì, lại bình an và vui vẻ. Nếu đủ cao để chạm mốc 7 tỷ, hạnh phúc cũng lại ngập tràn, điều kiện mới tốt hơn rất nhiều. Nhưng tốt nhất, hãy ở cấp bậc cũ, vui vẻ và thỏa mãn với nó, cho tới ngày bạn đủ nhảy bậc, đừng nôn nóng. Hãy nhớ lời tôi, chỉ tăng thu nhập, chỉ đột phá và tiết kiệm thời gian, chúng ta sẽ có chiếc áo vừa size nhất. Bất cứ thứ gì khiến bạn mệt mỏi, là chưa tới lúc dành cho bạn.
Với các mục tiêu nhỏ, có thể đạt được bằng tích lũy, tức giảm chi. Đối với các mục tiêu lớn, chỉ có thể đạt được bằng: Tăng thu.
Hoài Phong
